Anja & Ginger: opvang ‘eigen stijl’ en lekker naar buiten

Het is alsof je het huis binnenstapt van een gewoon gezin: foto’s van kinderen aan de muur, de was hangt te drogen in het trapgat, in de woonkamer hangt een houten letterkast met poppetjes erin. Heel veel poppetjes. Sommigen zijn een engeltje. Het zijn de bewoners – door de jaren heen ook – van Villa Vrolijk, een kleinschalige dag- en logeeropvang voor kinderen en jongeren met een meervoudige beperking tussen de 5 en 21 jaar. Als je dat weet, vallen ook zaken op die in een gemiddelde gezinswoning ontbreken, zoals kinderhekjes van een volwassen hoogte voor de trap, voor het raam enkele aangepaste fietsen en in alle slaapkamers pakken luiers in verscheidene maten. In de woonkamer spelen drie kinderen met begeleiders Anna en Michella. Een glas limonade wordt behendig opgevangen, een jongen staat bij het raam; onverstaanbare klanken produceert hij, zijn handen maken ongecontroleerde bewegingen. Er hangt een rustige sfeer op deze zonnige dinsdagmorgen. De zorgtaxi die de kinderen bracht was laat, de kinderen zijn nog aan het opstarten. “Vrijdag en in het weekend is het hier veel drukker”, zegt Anja, “dan is het hier vol logeetjes.” Op een overzichts-bord hangt een schema: wie komt er overdag, wie blijft logeren?

In de keuken hangt een gele poster met zwarte letters: Trots op mijn werk. Ja, een gevoel van trots overheerst bij Anja en Ginger, dat ze dit uit de grond hebben gestampt, dat ze hun tienjarig jubileum als klein- schalige zorginstelling voor kinderen met een beperking kunnen vieren. Het begon allemaal bij Anja. Cruciaal moment was ‘het ventilatormoment’. Ze werkte bij een instelling voor kinderen met een beperking. Er was een kind dat het zo fijn vond om de wind door zijn haren te voelen, om buiten te zijn. Daar hadden ze wel een oplossing voor: hij werd naast een ventilator gezet. Ik werd daar zó verdrietig van. Ik realiseerde me: “Dit is hun leven en wij maken hun leven.” En dit voorbeeld stond niet op zichzelf, er waren zoveel  handelingen op een dag die mooi hadden kunnen zijn, maar die daar kaal en kil aanvoelden. “Een oudere vrouw werd naar bed gebracht, ze lag er verkrampt bij, totaal nog niet ontspannen. Haar begeleider pakte zo’n boek met 365 dagen van het jaar-verhaaltjes, een verhaal van een paar regels. Snel las ze die regels voor, zei: ‘Slaap lekker’, en weg was ze. De vrouw had het verhaal niet eens gehoord, het moment om de dag af te sluiten was totaal gemist.” Of die keer dat Anja zag dat een volwassen vrouw met een nekkraag op in bad werd gedaan. Oh, die heeft epilepsie, dacht ze. ‘Nee hoor, we moeten door naar de volgende’, luidde het antwoord. Zat die  dame tot tepelhoogte in kouder wordend water alleen in bad, ze kon niet eens water over zichzelf heen gooien. Ginger: “Wij blijven er hier bij zitten, vullen lekker warm water aan, zetten een muziekje op. Het zijn dezelfde handelingen – een kind gaat in bad – maar dan met liefde.” Anja: “Je maakt er een momentje van en niet iets dat je moet afvinken van het to do-lijstje.” Een zorgfabriek, waar kinderen niet als individuen worden gezien en waar efficiënt handelen tot leidraad is verheven, zo gaat ‘t er helaas bij veel zorginstellingen aan toe. Anja besefte dat ze in haar eentje het verschil niet kon maken bij deze zorginstelling. Ze besloot in haar huis in Amsterdam-Noord kinderen op te vangen. Daarmee was Villa Vrolijk geboren, in het jaar 2014 in een hoofdstedelijk rijtjeshuis. Ginger kwam er ruim zeven jaar geleden bij, samen met Anja vormt zij de dagelijkse leiding van Villa Vrolijk. Het begon met een paar kindjes die bleven logeren en groeide uit tot dit huis, vier jaar geleden betrokken aan het Goed Geluimd Hof. Het uitgangspunt was en is om opvang te bieden in een huiselijke sfeer met aandacht voor de behoeften en wensen van ieder kind.

We lopen de al flink afgesleten, paars geverfde trap op en zitten voor het interview in een van de slaapkamers op een kruk, een mok koffie naast ons. Een plank aan de muur – het bureau- is gemaakt door Anja’s vader. Ziehier de slaapkamer slash het kantoor. Zoals wel meer handige oplossingen door hem zijn bedacht. Het tekent de verhoudingen: Anja’s vader is vervroegd met pensioen gegaan, zodat hij zijn dochter kan helpen bij het realiseren van haar Villa-droom, Anja’s moeder is ook een steunpilaar. “Zij zijn beiden opgeleid in de praktijk”, aldus hun dochter. Het informele loopt door al-les heen. “Mijn vader kan ook heel goed met de kinderen omgaan. Ze kennen hem allemaal.” Hun ambitieuze doelstelling – alles doen met toewijding, met oog voor het kind – vraagt veel van het team. “Het is knoeperhard werken. Je kookt, je wast, soms doe je in je pyjama open voor de zorgtaxi”, zegt Ginger lachend. Lang niet iedereen is geschikt voor deze arbeidsintensieve manier van werken, merkten ze. Hebben ze zich weleens verkeken op mensen die ze aannamen? Een volmondig JA volgt. Ginger: “We hanteren strenge kwaliteitseisen. We eten zelf met de kinderen mee, hebben geen pauze waarop we even weg kunnen. Dat kan in een gezin ook niet. Je laat je collega niet alleen met 7 kinderen zitten.” Anja: “Veel kinderen houden van regen. Dan krijgen ze regenpakken aan, doen we zelf ook een regen-pak aan en gáán. En, wat ook zo is: vandaag zijn er maar drie kinderen op twee begeleiders. Als zij zin hebben om naar het Amsterdamse Bos te gaan om daar herfstblaadjes te zoeken, hebben ze de vrijheid om op pad te gaan.” Op een lichte toon spreken Anja en Ginger over hun werk, twee vrouwen met een vrolijke uitstraling, serieus en bevlogen als het over ‘hun’ villa en ‘hun’ kinderen gaat. Met allebei tranen in de ogen als een Villa Vrolijk-meisje ter sprake komt dat is overleden: Emilie.

Ginger: “Ze is er niet meer. Ze kwam bij ons toen ze een jaar of vier was en ze was heel erg ongelukkig, kon niet lopen of praten. Ze at niet meer.”
Anja: “We hebben zó voor haar gestreden. Ze kon weer lopen, ging weer eten, genoot weer van andere kinderen om zich heen. Wij konden haar helpen door alles op een superspecifieke manier te doen.” Ginger: “Ze is maar twaalf jaar geworden. Ze overleed door een ongeluk. Het was het abrupte stoppen van haar leven terwijl ze net gelukkig was. Soms zeg ik nog weleens tegen Anja als we iets leuks doen met de kinderen: ‘Oh, dat zou Em te gek hebben gevonden.” Engeltje Emilie staat in de letterkast en is ook nog te zien op de fotoposter.